Kenniskaart - Zuren en basen
Meer weten?
Weetjes
Voorbeeldvragen
Weetjes
- Cola is net zo zuur als citroensap, maar je proeft het niet door de suiker.
- De pH van je bloed is ongeveer 7,4 (een heel klein beetje basisch).
Voorbeeldvragen
- Bedenk een manier om te bekijken of melk verzuurd is, zonder te proeven.
- Je verdunt citroensap van pH 3 honderd keer met zuiver water. Wat wordt de pH van de verdunde oplossing?
Begrippen
- Zure oplossingen ken je vast wel uit het dagelijks leven. Je herkent ze aan hun zure smaak zoals citroen of azijn. Veel voedingsmiddelen bevatten zure stoffen, als er water bijkomt smaken ze zurig.
- Het ‘tegenovergestelde’ van zuur is niet zoet, zoals je misschien zou verwachten, maar basisch. Basische oplossingen kennen de meeste mensen minder goed omdat ze nauwelijks in ons voedsel voorkomen. Toch heb je er thuis wel veel mee te maken: veel schoonmaakmiddelen zijn basisch, bijvoorbeeld ammonia, soda en zeep.
- Hoe zuur of basisch een oplossing is meten we aan de hand van de zuurgraad. We meten de zuurgraad in pH-eenheden. De pH-schaal loopt ongeveer van 0 tot 14. Hoe lager de pH, hoe zuurder de oplossing. Hoe hoger de pH, hoe basischer de oplossing.
- In het midden vinden we pH 7. Dit noemen we ook wel pH-neutraal. Neutrale oplossingen smaken dus niet zuur en niet ‘zeepachtig’. Heel veel oplossingen zijn ongeveer pH-neutraal. De meest bekende vloeistof is zuiver water (H2O). Kraanwater is vaak niet precies pH 7 omdat er stoffen in opgelost zitten die de zuurgraad beïnvloeden: het kan een klein beetje zuur of een klein beetje basisch zijn.
- De pH-schaal is een ‘machten van 10’-schaal. Dat wil zeggen dat pH 2 tien keer zo zuur is als pH 3. Zo kun je ook bedenken dat pH 1 zelfs 100x zo zuur is als pH 3. Op dezelfde manier is pH 12 duizend keer zo basisch als pH 9.
- Lang niet alle zure oplossingen zijn veilig om te proeven. Sterker nog, oplossingen met een pH-waarde lager dan 3 of hoger dan 11 zijn agressief. Zoutzuur met pH 1 is een agressief schoonmaakmiddel, dat geldt ook voor gootsteenontstopper met pH 13. Daarom zijn er gelukkig andere manieren gevonden om de pH van een oplossing te meten. Er zijn speciale pH-meters, maar het simpelste is om een indicator te gebruiken. Een indicator is een stofje dat bij verschillende zuurgraden, verschillende kleuren aanneemt. Zo is rodekoolsap rood als je er zuur bij doet en groen als je er base bij doet.
- Door verschillende indicatoren te verwerken in papier hebben vernuftige mensen universeel indicator papier gemaakt. Een druppeltje oplossing op het papier zorgt ervoor dat het verkleurt. Door die kleur te vergelijken met de bijgeleverde legenda, kun je heel aardig de pH van die oplossing aflezen.